Wieża mieszkalno - obronna w Rzemieniu
 

Historia budowy obiektu

   Wieś Rzemień leży 10 km na południe od Mielca. Znajduje się tu średniowieczna wieża mieszkalno-obronna otoczona fortyfikacjami. Wieża w Rzemieniu jest jedną z pierwszych budowli murowanych, wzniesionych na terenie Puszczy Sandomierskiej. Najwcześniejsza wzmianka dotycząca budowli pochodzi z 1448 roku, zatem jej powstanie możemy odnieść do czasów wcześniejszych. Druga połowa XIV wieku to okres, kiedy właścicielami terenów na których znajdował się Rzemień byli nieślubni synowie Kazimierza Wielkiego Pełka i Niemierz. Możemy zatem wnioskować, że wieża w Rzemieniu powstała z inicjatywy Kazimierza Wielkiego. W XVI wieku Rzemień staje się siedzibą rodową Tarnowskich. Dokument z 1546 roku dotyczy podziału majętności między wdową po Stanisławie Tarnowskim, Katarzyną z Dąbrowicy i jej dwoma synami Wojciechem i Janem, przedstawia nam ówczesny stan wieży w Rzemieniu. Jak wynika z tego dokumentu wieża pełniła funkcję mieszkalną, otoczona była wałami z bramą wjazdową i mostem. Istniało także podzamcze zwane Przedrostkiem, na którym wymienione są: stajnia, gumno, sad i in. Około roku 1580 Nelli i Justimonti (architekci włoscy) przeprowadzili prace budowlane w Rzemieniu. Był to zasadniczy etap przebudowy gotyckiej wieży w stylu renesansowym. Objęcie włości przez Lubomirskich rozpoczyna nową kartę w historii wieży. Poczet właścicieli otwiera Stanisław Lubomirski, który wg F.Siarczyńskiego "w 1640 roku basztami, okopami : 40 działami obwarował, a dzieciom swoim zlecił aby te z mieysca ruszane nie były".

Opis wiezy i fortyfikacji

Wieża usytuowana jest w dolinie rzeki Wisłoki na uboczu wsi Rzemień. Wzniesiona jest z cegły o układzie polskim, założona na planie kwadratu (14 x 14 m). Frontem zwrócona jest na zachód, obwiedziona cztero-bastionowym wałem ziemnym. Budowla jest czterokondygnacyjna, z zagłębionym przyziemiem i posadowiona na dębowych palach. Mury wieży posiadają znaczną grubość dochodzącą do 2,20 m. Zewnętrzne elewacje oblicowane są cegłą, dachy pokryte są dachówką tzw. "karpiówką" . Wieża w Rzemieniu po przebudowie fot. Augustyn Jaderny, 1930/31. Północna elewacja wieży do wysokości pierwszego piętra przysłonięta jest dobudówką. Charakterystyczną cechą elewacji jest wysoka pseudogotycka attyka krenelażowa, która obiega całość budowli. Attyka podzielona jest gzymsem na dwa pasy, które zdobione są płycinami; w pasie dolnym występują płyciny w kształcie prostokąta z pogłębieniami w kształcie krzyża, w psie górnym występują na przemian prostokąty i szczeliny a la strzelnice. Przy narożniku wschodnim tejże elewackji umieszczona jest marmurowa tablica z napisem :"FELIX Z ZIĘBLIC BOGUSZ ZAMEK TEN ZNISZCZONY ODNOWIŁ - 1857". Elewacja wschodnia posiada także szczątki pięciobocznego wykusza o kamiennej podstawie w kształcie ostrosłupa. Pod wykuszem widnieje umocowana kamienna tablica, na której napis: "GUSTAW DOŁHNOWSKI SZASZKIEWICZ I SYN JEGO ANTONI W SETNą ROCZNICĘ POWSTANIA LISTOPADOWEGO BASZTĘ TĘ ZNISZCZONą ODBUDOWALI 1831-1931". Najciekawszym elementem wieży w Rzemieniu jest kondygnacja zachodnia. Prawie całkowicie przesłonięta jest dobudówkami to jest cylindryczną basztą z przedsionkiem i z loggią na piętrze. Baszta ma tą samą wysokość, co wieża, zbudowana jest z cegły i zwieńczona attyką jak reszta budowli. Elementem ozdobnym baszty jest umieszczony w połowie jej wysokości, wykonany z kamienia herb Szaszkiewiczów. Od strony południowej do baszty przylegaStan z 1996 roku. piętrowa dobudówka założona na planie prostokąta. Całą szerokość przybudówki zajmuje ciosany portal. W supraporcie portalu widnieje prostokątne pole z datą "1625". Na piętrze przybudówki umiejscowiona jest loggia, która jest nieco wysunięta przed jej lico. Wsparta na kamiennych kroksztynach, otwarta dwiema półkolistymi arkadami na zachód i jedną arkadą w stronę południową. Loggia przykryta jest dachem jednospadowym, dachówką "karpiówką".

Pałac Szaszkiewiczów w Rzemieniu

Opis budowli

Elewacja południowa pałacu w Rzemieniu przed przebudową w 1907 roku.   Na północ od XV-wiecznej wieży widnieje ogromny i ciężki pałac Szaszkiewiczów. Wzniesiony jest na miejscu stojącego tutaj wcześniej pawilonu ogrodowego. Pałac Rzemieński reprezentuje architekturę z przełomu XIX i XX wieku. Wzniesiony został w roku 1869 dla Gustawa Szaszkiewicza. Pierwotnie był budynkiem jednopiętrowym, pięcioosobowym, nakrytym dachem siodłowym. Rok 1931 przyniósł rozbudowę pałacu, którą przeprowadzono w oparciu o projekty Zygmunta Hendla. Pałac w Rzemieniu jest budynkiem murowanym, potynkowanym na zewnątrz jak i w środku. Budowla swoją fasadą zwrócona jest w stronę południową. Założona na planie prostokąta z dwoma skrzydłami dobudowanymi poprzecznie. Część środkowa pałacu posiada ryzalit z dostawionym portykiem na filarach, oraz tarasem na piętrze. Nad ryzalitem od strony południowej nadbudowane jest drugie piętro, natomiast nad skrzydłem zachodnim umieszczona jest mansarda. Całość budowli nakryta jest dachem dwuspadowym. Południowa fasada pałacu Szaszkiewiczów podzielona jest gzymsem miedzy kondygnacyjnym, natomiast dolny poziom ściany jest boniowany. Główne wejście do budynku znajduje się w ryzalicie środkowym tejże fasady. Drugie piętro głównej ściany budynku podzielone jest pilastrami niekanelowanymi bez kapiteli. Nad pilastrami występuje pas gładkiego fryzu i gzyms międzykondygnacyjny. Pozostałe elewacje pozbawione są charakterystycznych szczegółów.